Programlamanın temelinde, çalışma akışını, izlenecek yolları
belirleyen algoritmalar vardır. Bir iş yapılmaya başlanmadan önce nasıl
planlanıyorsa, kodlamaya geçilmeden önce de bir çalışma planı belirlenmelidir.
Algoritma, bir işin hangi etaplardan geçilerek yapılacağını
gösteren çalışma planıdır. Algoritma bir programlama dili değildir. Programlama
dillerine yol gösteren bir yöntem dizisidir. Her dilde algoritma yazılıp
uygulanabilir. Gerçekte biz her işimizi algoritmik olarak yaparız ancak
bunun farkına varmayız.
Bir ev hanımı da sıra ile bu adımları
uygulayarak pastayı yapar:
1. Pastanın yapımı için gerekli
malzemeleri hazırla
2. Yağı bir kaba koy
3. Şekeri aynı kaba yağın üzerine koy
4. Yağ ve şekeri çırp
5. Karışımın üzerine yumurtayı kır
6. Tekrar çırp
7. Kıvama geldi mi diye kontrol et
8. a. Kıvamlı ise 9. adıma devam et
b.
Değilse 6. adıma dön.
9. Karışıma un koy
10. Karışıma vanilya, kabartma tozu vb.
koy
11. Karışımı kıvama gelinceye kadar çırp
12. Pastayı kek kalıbına koy
13. Yeteri kadar ısınan fırına pastayı
koy
14. Pişmiş mi diye kontrol et
15. a. Pişmiş ise 16. adıma devam et
b.
Değilse 14. adıma dön
16. Keki fırından çıkart
17. Fırını kapat
18. Kekin soğumasını bekle
19. Keki servis edebilirsin.
Bu algoritma günlük hayattan bir örnek.
Algoritma yazarken, programın çalışması için kullanılan
kaynakların, yapılması gereken kontrollerin veya işlemlerin açıkça ifade
edilmesi gerekir. Ayrıca iyi bir algoritma, tüm ihtimalleri kontrol edip
istenmeyen durumlarda ne yapılması gerektiğini belirtmesi gerekir.
Yalnız oluşturduğumuz bu algoritma adımları, problemlerin
çözüm aşamalarını basitleştirerek daha kolay anlaşılabilir hale getirmesi
gerekirken, alt alta satırlar halinde yazı yığınlarına da dönüşebilmektedir ve
özellikle bir dilde (örneğin Türkçe) yazıldıkları içinde yeterince
algılanabilir olmamaktadırlar.
İşte bunlar ve benzeri nedenlerden ötürü biz programcılar
algoritmalarımızı, geometriksel şekillerle algoritma adımlarını
evrenselleştiren akış diyagramlarına dönüştürmekteyiz. Akış diyagramları, algoritmaları görsel biçimde göstermeyi,
dolayısıyla daha anlaşılır hale getirmeyi sağlar. Algoritmada yapılacak
işlemlerin çeşitlerine göre çeşitli semboller kullanılır.
Başla / Dur İşlemleri
Kenarları yuvarlatılmış dikdörtgen veya elips şekli ile
gösterilir. İşlem basamakları için “Başla” ve “Dur” işlemleri, standarttır.
Öyle ki her akış diyagramı; “Başla” şekli ile başlar, “Dur” şekli ile biter.
Diğer bütün işlem basamakları bu iki şekil arasında yer almaktadır.
Girdi kavramı
Kullanıcıdan bir bilgi alma anlamına gelir. Örneğin;
kullanıcıya adını soran ve “Merhaba Selin!” şeklinde çıktı üreten bir program
düşünün. Örnekteki isim sorma işlemine “girdi” adı verilir. Sol üst köşesi
gedik olan bir dörtgen şekli ile gösterilir. Bilgisayara dışarıdan bilgi girişini
temsil eder. Bu şeklin içine, dışarıdan girilen bilginin aktarılacağı
değişkenin ismi yazılır. Bilgi girişi şeklinin içine, birden fazla değişken
ismi de yazılabilir
İşlem Şekli
Düz dikdörtgen şekli ile gösterilir. Programın işlenmesi
sırasında yapılacak işlemleri ifade etmek için kullanılan şekildir. İçine
formüller aynen yazılır. İşlem akışı buraya geldiğinde, şeklin içinde yazılı
işlem gerçekleştirilir. Birden fazla işlem; aynı şekil içinde, aralarına virgül
konularak veya alt alta yazılarak gösterilebilir.
Karar (Karşılaştırma) İşlemleri
Baklava dilimi şeklindeki bir dörtgenle gösterilir. Karar
verme (kontrol etme, karşılaştırma) işlemlerini temsil eden şekildir. Oluşması
istenen koşul veya koşullar, aynen şeklin içine yazılır.
Döngü İşlemleri
Birçok programda, belirli işlemler farklı yerlerde aynen
tekrarlanır. Bu tekrarlama işlemi ‘döngü’ (çevrim) olarak isimlendirilir. Döngü
şeklinin içine; kontrol (döngü, çevrim) değişkeni, başlangıç değeri, bitiş
değeri ve artımı yazılır. Yazım formatı:
“Kontrol Değişkeni = Başlangıç Değeri, Bitiş Değeri, Artım”
şeklindedir
Döngüler iki şekilde oluşturulabilir:
a. Artan Döngü: Başlangıç değeri, bitiş değerinden küçüktür
(artım değeri pozitiftir)
b. Azalan Döngü: Başlangıç değeri, bitiş değerinden büyüktür
(artım değeri negatiftir)
Çıktı İşlemleri
Çıktı kavramı, en basit anlamıyla bilgisayar ekranına bir
şeyler yazarak kullanıcıyı
bilgilendirmek anlamına gelmektedir. Çıktı işlemleri için kullanılan bu şekilde
kaynaklarda çok farklı biçimlerde karşımıza çıkabilmektedir. Fakat genel
hatları itibari ile sabittir ve yukarıdaki gibidir. Sağ alt köşesinin gedik
olmasından tanınabilir. Ekrana veya yazıcıya bilgi çıkışı için kullanılır.
Yazdırılacak
olan mesaj ise; tek/çift tırnak içinde çıktı şeklinin içine
yazılır. Bir değişken içeriği yazdırılacaksa, şeklin içine değişken ismi yazılır
Bağlantı İşlemleri
Bağlantı şekli, genel anlamda birleştirici bir noktadır.
Genel olarak aşağıdaki amaçlar için kullanılır:
a. Farklı yerlere dallanan işlem akışlarını tekrar toplamak.
b. Akış diyagramı bir sayfaya sığmadığı zaman diğer
sayfadaki akış diyagramı ile bağlantı yapmak.
c. Parça parça çizilen akış diyagramları arasında bağlantı
yapmak.
İşlem Akış Yönleri
Akış diyagramlarında işlem akışının hangi yönde olduğunu
gösteren oklardır. İşlem akış yönüne göre uygun olan ok kullanılır.
bir sonraki dersimizde görüşmek üzere esen kalın... ebi
yararlanılan kaynaklar:
Öğr.Gör. Erkan HÜRNALI [ hurnali@ankara.edu.tr ]
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder