Varlık-İlişki Modeli (E-R Modeli)

    Varlık-ilişki modeli, ya da kısaca E-R modeli (Entity-Relationship model) 1976 yılında Peter P. Chen tarafından geliştirilmiştir.  Varlık-ilişki modeli, VTYS'den bağımsız veri çözümlemede ve semantik veri modellemede en çok kullanılan modeldir.

Temel Üç öğe vardır;

1-Varlık ;

*Modelin en temel öğesi

*Var olan ve benzerinde ayıt edilen her şey varlık; öğrenci, ders, kitap, araba.

*Birden fazla varlığın oluşturduğu kümeye varlık kümesi denir.

* Model içerisinde dikdörtgen ile gösterilir. Varlığın ismi içine yazılır.

2-Nitelik

*Varlıkların herbir özelliği nitelik olarak ifade edilir. ogrNo,ad,soyad,dersKod,dersAd

*Model içerisinde oval gösterilir. Niteliğin ismi içine yazılır.

*Nitelik bulunduğu varlığa düz çizgi ile bağlanır

*Vari tabanında her tablonun bir sütununu ifade eder.

      Nitelikler

     A- Çekirdek

     B- Birleşik

     C- Türetilmiş

     Ç- Birden çok değer alabilen

 

3-İlişki

*Farklı varlık kümeleri arasındaki ilişkileri ifade eder. Öğrenci ve dersler arasında ders alma ilişkisi vardır.

*Model içerisinde baklava dilimi ile gösterilir. İlişkinin ismi içerisine yazılır.

*Baklava dilimi ilişkili olduğu varlıklara düz çizgi ile bağlanır.

*İki varlık kümesi arasında birden fazla ilişki olabilir.

Varlıklar arasında ilişkiler tanımlanırken,  bağıntının bütünlük kısıtları da tanımlanmalıdır.

1-Eleman Sayısı Bütünlük Kısıtları

A) Birebir Bağıntı (1-1)

Bir varlıktaki bir eleman diğer varlıkta bir elemana karşılık gelmek zorunda. Örneğe baktığımız zaman, her öğretmenin bir ofisi veya her ofisin bir öğretmeni var diyoruz. Birebirde tek çizgi kullanılır. Şekilde ki ikinci çizgi ve yuvarlağı aşağıda açıklayacağız.

B) Bire çok Bağıntı (1-N)

Bir varlıktaki bir eleman diğer varlıkta birden fazla eleman ile eşleşebilir. Örneği incelediğimiz zaman; her sorunun bir tane soru tipleri varken, her soru tipi için birden fazla soru vardır diyoruz. Bire çok bağıntıda çok kısmını kaz ayağı şeklinde üç çizgi ile gösteriyoruz.

C) Çoğa çok Bağıntı (M-N)

Bir varlıktaki birden çok eleman diğer varlıkta birden fazla eleman ile eşleşebilir. Örneği incelediğimiz zaman; her soru birden fazla sınavda çıkabileceği gibi, her sınavda birden fazla soru sorulabilir diyoruz. Burada her iki tarafta da kaz ayağı şeklinde üç çizgi var.

2-Katılım bütünlük kısıtı

 A)Bütün (Zorunlu) Katılım

Bir bağıntıda varlıkların katılımının zorunlu olması ile ilgili kısıttır.

Bu zorunluluk, varlık kısmına konulan düz çizgi ile ifade edilir.

Örneğin sınav sisteminde her sınavda en az bir soru bulunmalı diyoruz.

 B)Kısmen Katılım

Bir bağıntı tanımında varlık katılımı opsiyonel ise oluşturulur.

Bu zorunluluk, yuvarlak işareti ile ifade edilir.

Örneğin sınav sisteminde her soru bir sınavda kullanılmamış olabilir.

ÖRNEK-1 :

“Müşteri” ve “Hesap” isimli iki varlık kümesinin nitelikleri aşağıdaki gibidir:

*Müşteri: Adı, SskNo, Cadde, Sokak, Apartman

*Cadde, sokak ve apartman nitelikleri adres ile birleştirilecektir.

*Hesap: Hesap No, Bakiye

*Müşteri varlığı sskNo ile, hesap varlığı ise hesapNo ile tanımlanmaktadır.

*İki varlık arasında sahiplik ilişkisi bulunmaktadır, her müşteri bir hesaba sahip olabilir ve her hesap sadece bir müşterinin olabilir

ÖRNEK-2:

Bir otomobil firması için veri tabanı tasarımı yapılacaktır.

*Firma her müşterisini isim, tcno, telefon, Cadde, Sokak, Apartman bilgileriyle tanımlamaktadır.

*İsim niteliği adı, soyadı niteliklerinin birleşiminde oluşur

*Cadde, sokak ve apartman nitelikleri adres ile birleştirilecektir.

*Müşteriler birden fazla telefona sahip olabilirler

*Firma her otomobili, şaseNo, model, marka, yıl,  renk, motorHacmi bilgileri ile tanımlıyor

*Otomobiller ile müşteriler arasında satın alma ilişkisi bulunuyor, bir müşteri birden fazla otomobili satın alabilir, her otomobil sadece bir müşteriye satılabilir.

*Satın alma ilişkisi kendi üzerinde şaseNo, sTarih ile tanımlanır.

bir sonraki dersimizde görüşmek üzere esen kalın... ebi


yararlanılan kaynaklar:

Öğr. Gör. Dr. Sibel SOMYÜREK [web adresi]
Öğr. Gör. M. Mutlu YAPICI[WEB Adresi]